Współzałożyciel Ethereum, Vitalik Buterin, zaprezentował leanVM – innowacyjną maszynę wirtualną, skrupulatnie zaprojektowaną do optymalizacji dowodów zero-knowledge (ZK). Rozwój ten stanowi znaczący krok w kierunku rozwiązania długoterminowych wyzwań skalowalności sieci, obiecując znaczne obniżenie kosztów transakcji i dziesięciokrotne przyspieszenie możliwości rekurencji w ekosystemie Ethereum, co fundamentalnie zmieni jego potencjał wydajności dla globalnej bazy użytkowników.
Buterin podkreślił znaczący postęp osiągnięty w tym roku w umacnianiu długoterminowej skalowalności, decentralizacji i odporności Ethereum. W miarę zbliżania się kluczowych kamieni milowych w krótkoterminowym planie działania, wprowadzenie leanVM jawi się jako kluczowy element. Ta minimalna maszyna wirtualna do dowodów ZK (zkVM) jest specjalnie zoptymalizowana pod kątem agregacji XMSS i rekurencji, wykorzystując czteroinstrukcyjną architekturę zestawu instrukcji (ISA), wieloliniowe STARKi oraz logup-lookupy. Te innowacje techniczne mają na celu drastyczne zmniejszenie kosztów zobowiązań w porównaniu do istniejących rozwiązań, takich jak Cairo.
Głównym celem leanVM jest radykalna poprawa szybkości rekurencji, kluczowego elementu dla efektywnej agregacji dowodów ZK. Podczas gdy obecne procesy rekurencji trwają około 2,7 sekundy, zespół deweloperski dąży do dziesięciokrotnej poprawy, przesuwając granice tego, co jest technicznie wykonalne dla weryfikacji on-chain. Ten wzrost wydajności to nie tylko kwestia techniczna; bezpośrednio wpływa on na przepustowość i efektywność kosztową całej sieci, czyniąc złożone operacje bardziej dostępnymi i przystępnymi cenowo.
Podkreślając swoją szerszą filozofię projektowania, Buterin zaznaczył znaczenie prostoty w architekturze protokołów, stwierdzając: „Protokoły nie są czymś pisanym w pośpiechu, pozostawiającym śmieci dla krótkoterminowej wygodny. Protokoły to dzieło sztuki. Powinny odpowiednio wyglądać.” To zaangażowanie w elegancki, oszczędny projekt jest kluczowe dla rozwoju leanVM, zapewniając, że choć przesuwa granice technologiczne, to jednocześnie przestrzega zasad łatwości utrzymania i długoterminowej żywotności.
Strategiczny moment rozwoju leanVM jest celowy. Buterin wyjaśnił, że plan działania lean jest celowo fazowany tak, aby następował po krótkoterminowych rozwiązaniach skalujących, zapewniając, że będzie gotowy dokładnie wtedy, gdy te fundamentalne elementy zostaną uruchomione w sieci głównej (mainnet). Głównym uzasadnieniem dla ISA przyjaznych ZK, takich jak te zaimplementowane w leanVM, jest umożliwienie bezpiecznego skalowania sieci bez nakładania nadmiernych wymagań infrastrukturalnych na uczestników, co jest kluczowym czynnikiem dla utrzymania decentralizacji.
Te wysiłki są częścią ciągłego procesu ewolucyjnego sieci Ethereum. Warto zauważyć, że aktualizacja Pectra została pomyślnie wdrożona w sieci głównej Ethereum 7 maja 2025 roku, a deweloperzy przygotowują się do kolejnej dużej aktualizacji, o nazwie kodowej Fusaka, zaplanowanej na listopad tego roku. Takie postępy, w tym leanVM, są kluczowe dla Ethereum, aby utrzymać swoją pozycję wiodącej platformy dla zdecentralizowanych aplikacji i finansów cyfrowych, zapewniając solidną i skalowalną infrastrukturę dla przyszłych innowacji.